ဘာလင္မွ ဘယ္သို႔ ဘယ္ဆီလဲ (နိဂံုး)

(၂၆)

ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးဆီသို႔ သြားၾကသည္။ ရင္က ခုန္ၿပီ။ ကားဆရာက လမ္းမႀကီးတစ္ခုေဘးတြင္ ကားကို ရပ္လိုက္သည္။ “ဒါက ဘာလဲ၊ ဘယ္လုပ္ဖို႔လဲ”ဟု ေမးမိသည္။ “ေရာက္ၿပီေလ ဘာလင္တံတိုင္း”။ “ေအာ္ … ဒါက ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးေပါ့”။ “ဟုတ္တယ္ေလ”။ “ေအာ္”။ ေဒသစဲြျဖင့္ ေျပာျခင္း မဟုတ္ပါ။ ဘာလင္တံတိုင္းသည္ မႏၲေလးနန္းၿမိဳ႕႐ိုးေလာက္ မလွပါ။ နန္းၿမိဳ႕႐ိုးေလာက္လည္း မျမင့္ပါ။ နန္းၿမိဳ႕႐ိုးေလာက္လည္း ထုထည္မႀကီးမားပါ။ သို႔ေသာ္ …

သို႔ေသာ္ ဘာလင္တံတိုင္းက ကမၻာ့သမိုင္းအျဖစ္အပ်က္ႀကီးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေနသည္။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၏ စစ္ေျမျပင္တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္တြင္ စစ္ႏိုင္ေေသာႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၏ ေျခရာလက္ရာမ်ားႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနသည္။

လက္နက္မ်ားျဖင့္ တိုက္ခိုက္ေသာစစ္ပဲြမွ်သာ မဟုတ္၊ ႏိုင္ငံေရးသီအိုရီမ်ား စီးခ်င္းထုိးရာေနရာတစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာအားၿပိဳင္မႈတစ္ခုျဖစ္သည့္ အရင္းရွင္ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ဟူေသာ စနစ္ႏွစ္ခုတို႔၏ ပါးလ်ေသာ နယ္ျခားစည္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။

(၂၇)

၁၉၄၅ ခုႏွစ္၊ ေမလတြင္ ဂ်ာမနီစစ္႐ႈံးသည္။ အေမရိကန္၊ ဆိုဗီယက္၊ ၿဗိတိန္ႏွင့္ျပင္သစ္တို႔ မဟာမိတ္မ်ားက ဘာလင္ၿမိဳ႕ကို သူ႕ဇုန္ကိုယ့္ဇုန္ ခဲြျခမ္းပစ္လိုက္သည္။ ဇုန္တစ္ခုခ်င္းစီတြင္ စစ္ေဆးေရးဂိတ္ Check Point မ်ား ထားရွိသည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ Check Point ကို မဖ်က္ဆီးဘဲ ထားရွိသည္။ ဘာလင္ေရာက္သူတိုင္း Check Point Charlie သို႔ သြားေရာက္ေလ့လာၾကသည္။

သို႔ကလို ဇုန္မ်ား ခြဲျခားလိုက္ေသာ္လည္း ဆိုဗီယက္က ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ကို အသက္သြင္းခ်င္သည္။ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္ႏွင့္ျပင္သစ္တို႔က အရင္းရွင္စနစ္ျဖစ္ေစခ်င္သည္။ အမ်ိဳးမ်ိဳး ႀကိဳးစားညိွႏႈိင္းၾကေသာ္လည္း မရသည့္အဆံုး အေရွ႕ဂ်ာမနီ၊ အေနာက္ဂ်ာမနီဟု ႏိုင္ငံႏွစ္ခု ကြဲျပားသြားရေလေတာ့သည္။ အေရွ႕ႏွင့္အေနာက္ၾကားတြင္ သံဆူးႀကိဳးမ်ား ကာရံလိုက္သည္။

(၂၈)

အေရွ႕ဂ်ာမနီသည္ ဆိုဗီယက္တို႔၏ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ေအာက္တြင္ ဆင္းရဲေသာႏိုင္ငံတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ အေနာက္ဂ်ာမနီသည္ကား အရင္းရွင္ဒီမိုကေရစီစနစ္ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာသည္။ အေရွ႕ဂ်ာမနီမွ ျပည္သူမ်ားသည္ ဆင္းရဲသျဖင့္ အေနာက္ဂ်ာမနီသို႔ ထြက္ေျပးေရႊ႕ၾကေျပာင္းၾကသည္။ အတားအဆီး၊ အပိတ္အပင္မရွိ ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ၾကသည္။

ဂ်ာမနီႏိုင္ငံသမိုင္းအရ လူဦးေရ ၃ သန္းခဲြခန္႔ အေနာက္ဂ်ာမနီသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ ထိုေခတ္လူဦးေရအရ ၂ဝ % ႏႈန္းခန္႔ ေရႊ႕ေျပာင္းၾကျခင္းဟု ဆိုသည္။ ဆိုဗီယက္တို႔ သိကၡာက်လာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တရစပ္ေျပာင္းေရႊ႕ေနၾကမႈကို တားဆီးရန္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးကို စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။ ကြန္ကရစ္ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးသည္ မိုင္ေပါင္း ၁ဝဝ ခန္႔ရွည္လ်ားသည္။

ထိုအခ်ိန္မွစတင္၍ ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးသည္ စစ္ေအးေခတ္ကာလ အရင္းရွင္စနစ္ႏွင့္ကြန္ျမဴနစ္စနစ္တို႔ အားၿပိဳင္မႈ၏ အမွတ္သေကၤတတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ဘာလင္တံတိုင္းႀကီး တည္ေဆာက္ၿပီးသည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေရွ႕ဂ်ာမနီႏွင့္အေနာက္ဂ်ာမနီ ကဲြျပားမႈက သိသာထင္ရွားသြားသည္။ ကြန္ျမဴနစ္တို႔ ထံုးစံအတိုင္း ပညာတတ္မ်ား၊ သစၥာေဖာက္ဟုယူဆထားသူမ်ားကို ရက္စက္စြာ စတင္သတ္ျဖတ္လာသည္။ ဘာလင္တစ္ၿမိဳ႕တည္းတြင္ ေနရေသာ္လည္း မိသားစုေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ အဘိုးအဘြားမ်ား၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ား၊ ခ်စ္သူခင္သူမ်ားကို ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးက ေဝးကြာေစခဲ့သည္။ လံုးဝေတြ႕ခြင့္မရွိ၊ ဆံုခြင့္မရွိ၊ ဆက္သြယ္ခြင့္မရွိ။ အ႐ုပ္ဆိုး၊ အက်ည္းတန္မႈမ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ရသည္။

အေရွ႕ဂ်ာမနီအစိုးရ၏ အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ျဖင့္ ဖ႐ိုဖရဲအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း အေရွ႕ဂ်ာမနီျပည္သူမ်ားမွာ အလြန္ဆင္းရဲေသာဘဝမ်ားမွာ ေနထိုင္ၾကရသည္။ ျပည္သူမ်ား ဆင္းရဲရသည့္အထဲ အေရွ႕ဂ်ာမနီအစိုးရ၏ ရက္စက္မႈ၊ ညွဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အေရွ႕ဂ်ာမနီမွ ပညာတတ္မ်ားစြာတို႔ အေနာက္ဂ်ာမနီသို႔ ထြက္ေျပးၾကသည္။

အခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ ဥမင္လိုဏ္ေခါင္းမ်ား တူးၿပီး သက္စြန္႔ဆံဖ်ားပင္ ထြက္ေျပးၾကသည္။ ဥမင္လိုဏ္ေခါင္းတူးၿပီး ထြက္ေျပးေသာသူမ်ားကိုလည္း ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ခံၾကရသည္။ အေရွ႕ဂ်ာမနီစစ္တပ္က ထြက္ေျပးသူမ်ားကို နယ္ျခားစည္းတြင္ ရက္ရက္စက္စက္ ပစ္သတ္ျပန္သည္။ ေျပးသူမ်ားကလည္း အသက္စြန္႔ၿပီး ေျပးၾကသည္။ စစ္တပ္ကလည္း Death Strip (သတ္မ်ဥ္း)မ်ား သတ္မွတ္ထားၿပီး ထိုမ်ဥ္းကို ေက်ာ္သည္ႏွင့္ ပစ္သတ္ေလ့ရွိသည္။ ထိုေခတ္စစ္တမ္းေကာက္မႈအရ ၁၂၅ ဦးခန္႔ ေသဆံုးသည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ေလ့လာသူသုေတသီမ်ားအလိုအရ ထို႔ထက္မက မ်ားႏိုင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။

(၂၉)

၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ အထင္ကရေနရာယူထားမည့္အျဖစ္အပ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ယင္းမွာ အေရွ႕ဂ်ာမနီသားေတြ ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးကို ၿဖိဳခ်ပစ္ႏိုင္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္တြင္ အေရွ႕ဂ်ာမနီႏွင့္အေနာက္ဂ်ာမနီ ျပည္လည္ေပါင္းစည္းႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဂ်ာမနီျပည္သူမ်ား တစ္ႏိုင္ငံလံုး ေအာင္ပဲြခံၾကသည္။ ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားမွ ဂ်ာမနီျပည္သူမ်ား တံတိုင္းႀကီးေပၚတက္ၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္စြာ သီခ်င္းဆိုၾက၊ ကခုန္ၾက၊ စၾက၊ ေနာက္ၾကျဖင့္ ေအာင္ပဲြခံခဲ့ၾကသည္။

တံတိုင္းျခားေနခဲ့ေသာ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာမ်ား ျပည္လည္ေပါင္းစည္းႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာေျမကို ေသြးထြက္ေစခဲ့ေသာ၊ မိဘေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ ခ်စ္သူခင္သူမ်ားအၾကား အမုန္းတရားမ်ား ျဖစ္ထြန္းေစခဲ့ေသာ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ကို အရင္းရွင္စနစ္က အလဲထိုးအႏိုင္ယူခဲ့ေသာ အမွတ္သညာအျဖစ္လည္း တင္စားၾကသည္။

ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးကို အာဏာရွင္တံတိုင္းႀကီးအျဖစ္လည္း တင္စားၾကသည္။ ဘာလင္တံတိုင္းႀကီး ၿပိဳက်မႈကို အာဏာရွင္မ်ား က်ဆံုးမႈအျဖစ္လည္း ေရးသားေဖာ္ျပၾကသည္။

(၃ဝ)

ယခု ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးက နံရံေဆးေရးပန္းခ်ီမ်ား၊ ေရွးေခတ္၊ ယေန႔ေခတ္ အႏုပညာလက္ရာမ်ား၊ Street Art ေခၚ လမ္းေဘးအႏုပညာပန္းခ်ီကားမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည္။ တံတိုင္းႀကီးကို ၾကည့္လိုက္လွ်င္ အေပၚယံမွာေတာ့ အဆိုပါ အႏုပညာလက္ရာမ်ားကိုသာ ျမင္ရမည္။

အႏုပညာလက္ရာမ်ားကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး အတိတ္ကာလမ်ားကို ျပန္ေျပာင္းစဥ္းစားမိလွ်င္ေတာ့ အကဲြအၿပဲမ်ား၊ မညီမညြတ္မႈမ်ား၊ ခိုက္ရန္အျငင္းပြားမႈမ်ား၊ ေသြးအိုင္ထဲလဲေနေသာျပည္သူမ်ား၊ ေသနတ္သံမ်ားၾကားမွာ ေသြးပ်က္ဖြယ္ေအာ္ဟစ္ညည္းညဴေနေသာ စိတၱဇအသံမ်ား၊ တစ္ၿမိဳ႕တည္းေန,တစ္ေရတည္းေသာက္ၿပီး တံတိုင္းႀကီး ျခား, ေဝးကြာေနရသျဖင့္ လြမ္းဆြတ္တမ္းတေနရေသာ ခ်စ္သူမ်ား, မိဘေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ စစ္အာဏာရွင္မ်ား၏ အာဏာလက္နက္အားကိုးျဖင့္ အႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်ေနခဲ့ေသာပံုရိပ္မ်ား … စသည့္ နဂၢတစ္ဆန္ဆန္ ေၾကကဲြစရာ၊ စက္ဆုပ္စရာ၊ ရင္နာစရာ၊ နာၾကည္းစရာပံုရိပ္မ်ားက တစ္လႊာခ်င္း တစ္လႊာခ်င္း စိတ္အာ႐ံုထဲ လြင့္ေမ်ာလာၾကသည္။

ထိုမွတစ္ဆင့္ တံတိုင္းႀကီး ၿပိဳက်သြားခဲ့ၿပီ။ ခ်စ္သူေတြ ျပန္လည္ေပြ႕ဖက္ႏိုင္ၾကၿပီ။ ေဆြမ်ိဳးေတြ ျပန္ေတြ႕ရၿပီ။ ေသနတ္သံေတြအစား ရယ္ေမာသံေတြ, သီခ်င္းဆိုသံေတြ ၾကားလာရၿပီ။ တစ္ေျမတည္းေန,တစ္ေလွတည္းစီး ေသြးခ်င္းမ်ားအၾကား ကဲြျပားမႈမ်ား၊ မညီညြတ္မႈမ်ား၊ ျငင္းခုံမႈမ်ား၊ ရန္ပဲြမ်ား … ဆိတ္သုဥ္းသြားၿပီ။

လက္နက္ႀကီးျဖင့္ ရန္ေစာင္ေနျခင္းမ်ားလည္း မရွိေတာ့ၿပီ။ ေသနတ္ႀကီးေတြတကားကားျဖင့္ ျပည္သူကို ၿခိမ္းေျခာက္၊ ႏွိပ္စက္ေနၾကသူမ်ားလည္း မရွိေတာ့ၿပီ။ ေသြးစည္းညီညြတ္စြာျဖင့္ အမိဂ်ာမနီကို ကမၻာ့အင္အားႀကီးႏိုင္ငံႀကီးအျဖစ္ ေရာက္ရွိေအာင္ ဂ်ာမန္ျပည္သူမ်ား ႀကိဳးစားတည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကၿပီ။

ကမၻာတြင္ ဂ်ာမနီသည္ အထင္ႀကီးေလးစားဖြယ္၊ အားက်ဖြယ္၊ အတုယူဖြယ္ေကာင္းေသာ စံျပႏိုင္ငံႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ၿပီ။ နဂၢတစ္ျမင္ကြင္းမ်ားေနာက္တြင္ ပို႔စစ္တစ္ျမင္ကြင္းမ်ားက တစ္ဆက္တည္း လုိက္လာခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

(၃၁)

ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးကေန ျပသေနေသာ အတိတ္၊ အနာဂတ္၊ ပစၥဳပၸန္ ေဆးေရာင္စံုပိတ္ကားႀကီးကို တဝႀကီး ေငးေမာၿပီးေသာအခါ အမိႏိုင္ငံ၏ အတိတ္၊ အနာဂတ္၊ ပစၥဳပၸန္ကို အေတြးအာ႐ံုထဲ ျပန္လည္ေငးေမာမိျပန္သည္။

ဘာလင္တံတိုင္းႀကီး၏ အတိတ္ကာလမ်ားလို ေၾကကဲြစရာ၊ ဝမ္းနည္းဖြယ္ရာ၊ နာက်ည္းစရာ၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္ရာ နဂၢတစ္ျပကြက္မ်ား ရွိေနခဲ့တာလည္း ေသခ်ာေနသည္။ ရွိေနဆဲျဖစ္ေနတာလည္း ေသခ်ာေနသည္။ ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးနားကေန ေမးခြန္းတစ္ခု ရလိုက္သည္။ “ေရႊျပည္ေတာ္ႀကီး ဘယ္သို႔ ဘယ္ဆီမ်ား လွမ္းေလွ်ာက္ေနပါသလဲ”

(၃၂)

မေကာင္းသည့္ နာက်ည္းစရာ အတိတ္ကာလမ်ားမွ ဝင့္ဝင့္ၾကြားၾကြား ႐ုန္းထႏိုင္ခဲ့ပါေသာ ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးက ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ အထင္ကရ တည္ရွိေနခဲ့တာကေတာ့ ေသခ်ာသည္။ မေသခ်ာေသးသည္က မ္ ယရစ္ န္သတ္ မ္ ေရးခ်ာ ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၃၃)

အျပန္လမ္းက က်ည္ဆန္ရထားႀကီးေပၚတြင္ “ဂ်ာမန္ေတြက ဘာလင္တံတိုင္းႀကီးကို ၿဖိဳခ်ၿပီး ဂ်ာမနီႏိုင္ငံႀကီးကို တိုးတက္ေအာင္၊ ကမၻာ့အလည္ ဂုဏ္ထည္ဝါေအာင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတယ္။ တို႔ကေရာ ဘာကို ၿဖိဳခ်ၿပီး ဘယ္လို တည္ေဆာက္သင့္ၾကပါသလဲ”ဟု မိမိကိုယ္ကို မၾကာခဏ ေမးေနမိခဲ့သည္။

အေျဖမရႏိုင္ေသးေသာ ေမးခြန္းက လူကို အလြန္အမင္း ႏွိပ္စက္ကလူသည္။ ရထားေပၚက ဆင္းေတာ့ မိုးက အနည္းငယ္ ရြာေနသည္။ ထီး မပါခဲ့ပါ။

ၿပီးပါၿပီ။    ။

အရွင္ကုသလသာမိ (အတည္မဲ့)

၁၄၊ ဝ၈၊ ၂ဝ၁၄

ခရီးစဥ္အစအဆံုး လိုေလေသးမရွိ ျပဳစုခဲ့ၾကေသာ သံအမတ္ႀကီးမိသားစုႏွင့္ ဘာလင္ၿမိဳ႕ရွိ ေရႊျမန္မာမ်ားအားလံုးတို႔အား ေက်းဇူးအထူးတင္ပါသည္။